De voorlopige hechtenis: een woordje uitleg
Een onderzoeksrechter kan tijdens de loop van een gerechtelijk onderzoek onder bepaalde voorwaarden beslissen om een verdachte van zijn of haar vrijheid te benemen. Er moeten daarvoor ernstige aanwijzingen bestaan dat deze een feit gepleegd zou hebben strafbaar met een gevangenisstraf van een jaar of een zwaardere straf.
Nadat de onderzoeksrechter een aanhoudingsbevel heeft uitgevaardigd ten aanzien van de verdachte, wordt deze naar de gevangenis gebracht. Dit is de start van de voorlopige hechtenis.
Deze maatregel wordt genomen in het belang van de openbare veiligheid en mag niet worden getroffen met het oog op onmiddellijke bestraffing, noch met het oog op de uitoefening van enige andere vorm van dwang.
De duur van de maatregel is onbepaald. Tijdens de eerste vijf dagen beslist de onderzoeksrechter over een eventuele invrijheidsstelling. Vervolgens is het aan de onderzoeksgerechten (tijdens het gerechtelijk onderzoek) en de vonnisgerechten (tijdens het proces, tot aan de definitieve uitspraak) om te beslissen of de voorlopige hechtenis opgeheven of gehandhaafd wordt.
Het alternatief: vrijheid onder voorwaarden
In de gevallen waarin een voorlopige hechtenis kan worden bevolen of gehandhaafd, kunnen dezelfde gerechtelijke instanties ook kiezen voor een alternatief: het in vrijheid laten of het in vrijheid stellen van de betrokkene onder de oplegging van een of meer voorwaarden (verplichtingen of verbodsbepalingen).
Dit alternatief op de voorlopige hechtenis wordt ‘vrijheid onder voorwaarden’ genaamd. Deze maatregel kan gecombineerd worden met een vordering tot betaling van een borgsom.
De rol van de diensten voor justitieel welzijnswerk
Onze diensten helpen verdachten in voorlopige hechtenis bij het aanvragen van hun invrijheidsstelling. Meer concreet, bieden we de gepaste ondersteuning, hulp en tools aan de voorlopig gehechten bij hun aanvraag tot vrijheid onder voorwaarden.
We komen daarbij niet tussen in de gerechtelijke procedure, maar helpen de betrokkene bij de uitwerking van dit voorstel, evenals bij het voorbereiden van de voorwaarden die in dit kader voorgesteld zullen worden.
Hieronder enkele voorbeelden van de twee type voorwaarden die de diensten mee kunnen uitwerken en helpen voorbereiden:
Verplichtingen
- Beschikken over een verblijfplaats (in het gezin, in een onthaalhuis).
- Een ambulante therapie of behandeling volgen.
- Een opname in een zorginstelling (ziekenhuis, kuur- of postkuurcentrum).
- Een dagbesteding/beroepsactiviteit hebben: vorming, werk, dagcentrum,…
- ….
Verbodsbepalingen
- Bepaalde plaatsen of personen vermijden.
- Het niet nuttigen van alcoholische consumpties of drugs.
- Verbod op contact met het slachtoffer van het misdrijf.
- Geen nieuwe misdrijven plegen.
- ....
Invrijheidsstelling
Verdachten die in vrijheid onder voorwaarden gesteld worden, kunnen ook extra-muros terecht bij de diensten voor justitieel welzijnswerk voor begeleiding. We bieden hen onder meer ondersteuning bij het naleven van de opgelegde voorwaarden.
