De Vlaamse Gemeenschap erkent in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een dienst voor justitieel welzijnswerk binnen een centrum voor algemeen welzijnswerk: Justitieel Welzijnswerk (CAW Brussel).
Doelgroep
De diensten justitieel welzijnswerk erkend door de Vlaamse Gemeenschap bieden hulp aan verdachten, veroordeelden en geïnterneerden (al dan niet in hechtenis) en hun familie en naasten.
De CAW’s waaronder deze diensten ressorteren, bieden ook slachtofferhulp.
Zie ook het schematisch overzicht van de doelgroepen van de 8 Brusselse diensten voor justitieel welzijnswerk (PDF).
Werkgebied
Het werkgebied van de Brusselse dienst justitieel welzijnswerk erkend door de Vlaamse Gemeenschap is op heden het gerechtelijk arrondissement van Brussel-Halle-Vilvoorde. Vanaf begin 2014 wordt dit werkgebied beperkt tot het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
De organisatie van de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden en hun directe sociale omgeving
Binnen de Vlaamse Gemeenschap heeft de organisatie van de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden en hun directe sociale omgeving met het decreet van 8 maart 2013 een eigen wettelijke basis gekregen.
Het decreet formaliseert en verankert de geïntegreerde beleidsvoering inzake de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden en de inzet van de bovenlokale en lokale (overleg-)structuren en diensten die instaan voor de uitvoering ervan. Het bekrachtigt daarmee het kader dat werd uitgezet in het Vlaams Strategisch Plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden, goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 8 december 2000.
Op bovenlokaal vlak komt er vanaf heden per legislatuur een interdepartementaal Vlaams Strategisch Plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden waarin de diverse betrokken beleidsdomeinen vastleggen hoe ze de doelstellingen van het decreet zullen invullen. Tot aan de start van de eerstvolgende regeerperiode worden de beleidsprioriteiten bepaald door een 'interim' Strategisch Plan.
De Vlaamse Regering kan daarnaast ook samenwerkingsakkoorden afsluiten met de Federale Staat en met eventuele andere betrokken overheden. De onderhandelingen voor een nieuw samenwerkingsakkoord met de Federale Staat dat de afspraken van het samenwerkingsakkoord van 28 februari 1994 moet actualiseren, zijn eind 2012 van start gegaan.
Op het niveau van de gevangenis wordt de coördinatie en de ondersteuning van de hulp- en dienstverlening onder meer verzekerd door de bekrachtiging van de drie volgende functies:
- de trajectbegeleiding en de organisatie-ondersteuning, die al geruime tijd verzekerd worden door de diensten voor justitieel welzijnswerk;
- de functie van de beleidscoördinator (voorheen aangesteld als 'beleidsmedewerker'), personeelslid van de Vlaamse Gemeenschap, verantwoordelijk voor de coördinatie van het beleid, de organisatie, de ondersteuning en de opvolging van de hulp- en dienstverlening in de gevangenis, en dit in overleg met de gevangenisdirectie en met de actoren die in het kader van de uitvoering van dit decreet hulp- en dienstverlening aanbieden in de gevangenissen.
De beleidscoördinator vertegenwoordigt naast de dienst Justitieel Welzijnswerk ook de andere diensten die hulp- en dienstverlening aanbieden binnen de Brusselse gevangenissen in het kader van het Strategisch plan.
De inbedding van de diensten justitieel welzijnswerk binnen de centra voor algemeen welzijnswerk
Binnen de Vlaamse Gemeenschap maken de diensten voor justitieel welzijnswerk sinds de inwerkingtreding van het decreet van 24 juli 1991 deel uit van decretaal erkende ‘centra voor algemeen welzijnswerk’ (CAW).
De organisatie en de inhoud van de hulp- en dienstverlening van de diensten voor justitieel welzijnswerk wordt dan ook mee bepaald door de sectorale regelgeving van het algemeen welzijnswerk (kaderdecreet en uitvoeringsbesluiten, sectorprotocollen en omzendbrieven). Ook hier staan er op wetgevend vlak een aantal evoluties voor de deur.
Tot nog toe wordt het justitieel welzijnswerk beschouwd als een ‘bijkomende opdracht’ waarvoor een CAW kan worden erkend. Momenteel wordt er per gerechtelijk arrondissement een CAW aangeduid om deze taak op te nemen.
Dit betekent dat er binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een dienst voor justitieel welzijnswerk werkzaam is die het gerechtelijk arrondissement van Brussel-Halle-Vilvoorde als werkgebied heeft en deel uitmaakt van een Centrum voor Algemeen Welzijnswerk.
Begin 2014 zal het nieuwe kaderdecreet (van 8 mei 2009) op het algemeen welzijnswerk in werking treden. De bestaande CAW’s zullen fusioneren tot 11 regionale CAW’s en elk CAW zal een gelijkaardig basisaanbod van hulp- en dienstverlening verstrekken. Dit betekent voor het justitieel welzijnswerk:
- dat het niet langer als een ‘bijkomende taak’ zal worden beschouwd, maar integraal deel zal uitmaken van de basismissies van een CAW;
- en dat het werkgebied voor Brussel beperkt zal worden tot het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Relevante wet- en regelgeving
- Decreet van 8 maart 2013 betreffende de organisatie van hulp- en dienstverlening aan gedetineerden (B.S. van 11 april 2013)
- Decreet van 19 december 1997 betreffende het algemeen welzijnswerk (B.S. van 17 februari 1998). Wordt op 01/01/2014 opgeheven en vervangen door het decreet van 8 mei 2009 betreffende het algemeen welzijnswerk
- Besluit van 12 oktober 2001 van de Vlaamse regering ter uitvoering van het decreet van 19 december 1997 betreffende het algemeen welzijnswerk (B.S. van 17 november 2001)
- Decreet van 8 mei 2009 betreffende het algemeen welzijnswerk (B.S. van 08 juli 2009)
Inwerkingtreding op 01 januari 2014. Het uitvoeringsbesluit van 22 maart 2012 betreffende het algemeen welzijnswerk werd principieel goedgekeurd door de Vlaamse regering op 22 maart 2013. Dit besluit is nog niet in werking getreden. - Decreet van 11 mei 1999 houdende goedkeuring van het samenwerkingsakkoord, gewijzigd op 7 juli 1998, tussen de Staat en de Vlaamse Gemeenschap inzake de sociale hulpverlening aan gedetineerden met het oog op hun sociale reïntegratie (B.S. van 10 april 2001)
- Vlaams Strategisch Plan voor hulp- en dienstverlening aan gedetineerden en bijkomende plannen om dit plan te concretiseren
