De integrale begeleiding van gedetineerden en geïnterneerden vraagt om een gedifferentieerde aanpak. De rol die onze diensten opnemen in dit kader is divers en kan onder meer bestaan uit:

1. Een luisterend oor en psychosociale ondersteuning
2. Informeren
3. Intensieve begeleiding en opvolging bij het aanpakken van complexe problemen of situaties
4. Bijstand bij contacten met diverse actoren en diensten binnen en buiten de gevangenis
5. Onderhouden of versterken van het relationeel netwerk van de betrokkenen
6. Ontwerpen, plannen, motiveren, evalueren en bijsturen
7. Praktische dienstverlening en het beantwoorden van dringende hulpvragen
8. Faciliteren van de toegang tot andere bronnen van hulp- en dienstverlening en coördinatie van deze hulp- en dienstverlening

Op deze pagina illustreren we deze interventiewijzen met concrete voorbeelden.

1. Een luisterend oor en psychosociale ondersteuning

Dit is een belangrijke dimensie in de begeleiding die we bieden. Meer concreet, gaat het onder meer om het bieden van een luisterend oor en ondersteuning inzake de volgende thema's:

• gevoelens van vereenzaming, angst, onzekerheid, onbegrip, …;
• het levensverhaal van de betrokkene;
• de problemen die een detentie of internering met zich mee kan brengen (conflicten met andere gedetineerden of penitentiaire beambten, familiale problemen, verlies van werk,..).

Opgelet: het gaat hier om een psychosociale ondersteuning, en niet om een psychologische begeleiding. Wanneer onze medewerkers vaststellen dat de betrokkene baat zou kunnen hebben bij opvolging en begeleiding door een psycholoog, verwijzen zij hem of haar door naar een psycholoog binnen of buiten de eigen dienst.

2. Informeren

Een andere dimensie die een belangrijke plaats inneemt, is de betrokkenen te informeren over:

• het functioneren van het gevangeniswezen, de rechten van een gedetineerde of geïnterneerde;
• het verloop van het gerechtelijk onderzoek en het proces, de strafmaat, de beroepsmogelijkheden, de voorwaarden om bepaalde strafuitvoeringsmodaliteiten toegekend te krijgen;
• de interneringsprocedure, de rol van de commissie ter bescherming van de maatschappij, de uitvoering van de internering,...;
• de socio-administratieve en juridische gevolgen van de detentie of internering, meer bepaald inzake de domiciliëring, inzake uitkeringen of bijstand die de betrokkenen en hun naasten ontvangen,...:
• ...

3. Intensieve begeleiding en opvolging bij het aanpakken van complexe problemen of situaties

• Complexe financiële problemen kunnen aanleiding geven tot interventies zoals hulp bij budgetbeheer, hulp bij de terugbetaling van de burgerlijke partijen, oplossen van problemen met banken, zoeken naar een voorlopig bewindvoerder, opstarten van een schuldbemiddeling, ...
• Een andere complexe situatie die een grondige socio-juridische diagnose, evalutie, informatie, oriëntering en opvolging vraagt is de situatie van personen in hechtenis zonder - of met een precair-, verblijfsstatuut. Een detentie of internering kan immers meerdere gevolgen hebben op het verblijfsstatuut of de asiel- of verblijfsprocedure van hunzelf en van hun familie en naasten (de intrekking van het verblijf, het niet kunnen verlengen van verblijfsdocumenten, de uitvoering van de straf in land van herkomst, de onmiddellijke verwijdering bij invrijheidsstelling,...). In deze materie doen onze diensten vaak een beroep op de expertise die een van onze diensten voor justitieel welzijnswerk (Sociale Actie van Brussel) heeft opgebouwd in deze materie.
  
  

4. Bijstand bij contacten met diverse actoren en diensten binnen en buiten de gevangenis

Deze bijstand neemt verschillende vormen aan:

• administratieve ondersteuning;
• het opnemen van de functie van tussenpersoon of bemiddelaar, met name ten aanzien van de advocaat van de betrokkene, penitentiaire of gerechtelijke instanties, de gemeente, het ziekenfonds,...;
• het persoonlijk begeleiden van gedetineerden en geïnterneerden bij afspraken buiten de gevangenis: terechtzittingen, medische afspraken,...

5. Onderhouden of versterken van het relationeel netwerk van de betrokkenen

Banden met partner, kinderen, familie en vrienden zijn van groot belang voor de gehechten.

• De gehechten ontvangen vaak heel wat steun van hun naasten (op emotioneel, praktisch of financieel vlak bijvoorbeeld).
• Dankzij het bezoek van de directe sociale omgeving blijft er daarnaast een band bestaan met de buitenwereld.
• Een goed sociaal netwerk draagt bovendien in belangrijke mate bij aan hun perspectieven op re-integratie (met name op het vlak van huisvesting).

Het is echter allesbehalve vanzelfsprekend om het relationele netwerk waarover de gedetineerde beschikt, te behouden, of om zulk een netwerk op te bouwen tijdens de hechtenis. Daarom besteden onze diensten veel aandacht aan het versterken en herstellen van de banden tussen de personen in hechtenis en hun partner, kinderen, andere familieleden en naasten.

6. Ontwerpen, plannen, motiveren, evalueren en bijsturen

• De betrokkenen bijstaan bij het plannen van de invulling van de detentietijd, en de verwezenlijking van de geplande projecten opvolgen.
• De betrokkenen begeleiden bij het ontwerpen van realistische toekomstprojecten die hen maximale kansen bieden op re-integratie en hen motiveren in de verwezenlijking van deze projecten.
  
  

7. Praktische dienstverlening en het beantwoorden van dringende hulpvragen

• Praktische dienstverlening: het opzeggen van een woonst (opzeg huurcontract; afsluiten lopende contracten met leveranciers van elektriciteit, gas, telefoon enz.; verhuis organiseren; ...), het terugvinden van persoonlijke bezittingen, vervanging van brilglazen,...
• Het beantwoorden van dringende hulpvragen: door de regelmatige aanwezigheid die onze diensten verzekeren binnen de Brusselse gevangenissen, zijn we in staat om redelijk kort op de bal te spelen bij dringende problemen of vragen, zoals bijvoorbeeld bij de vraag om familieleden te contacteren bij de aanvang van de detentie.
  
  

8. Faciliteren van de toegang tot andere bronnen van hulp- en dienstverlening en coördinatie van deze hulp- en dienstverlening

Wanneer de noden van de begeleide personen meer specifiek zijn, verwijzen we hen door naar andere, meer gespecialiseerde hulp- en dienstverlening (drugverslaving, schuldbemiddeling, tewerkstelling, ...).

We staan daarbij in voor de maximale afstemming, de samenhang en de coördinatie van de individuele hulp, zorg en dienstverlening rondom de betrokkene, aangepast aan zijn of haar situatie en behoeften. We volgen het geheel op naar continuïteit, doelmatigheid en doeltreffendheid.

Iemand aanmelden voor onze hulpverlening?

 In de informatiefiches van de diensten vindt u per dienst:
- zijn permanentie-uren
- taalaanbod
- werkgebied
- contactgegevens
- de bereikbaarheid per openbaar vervoer
- een dynamische kaart met optie routebeschrijving