De Franse Gemeenschap

De diensten

De Franse Gemeenschap erkent, in het Brussels Gewest, een vzw als service d’aide sociale aux détenus, op basis van haar decreet van 19 juli 2001 (in werking getreden in 2002 en gewijzigd door het decreet van 19 februari 2009).


- Service Laïque d'Aide aux Justiciables et aux Victimes

Doelgroep

Deze diensten beschikken over een dubbele erkenning (de dienst ‘Autrement/Autrement bis’ omvat daarvoor twee vzw's).

De doelgroepen ten aanzien van wie ze hulpverlening verlenen, zijn opgesplitst tussen de erkenningskaders:

  • van de Franse Gemeenschap (services d’aide sociale aux détenus), voor hulpverlening aan ‘gedetineerden en hun naasten’;
  • van de Franse Gemeenschapscommissie (service d’aide aux justiciables), voor hulpverlening aan niet gehechte verdachten, veroordeelden en geïnterneerden, aan slachtoffers, en aan de naasten van al deze personen.

In de praktijk ijveren de diensten ernaar deze opsplitsing van bevoegdheden te overstijgen en de coherentie en de continuïteit van hun dienstverlening te verzekeren.

Ook op deze website wordt de hulp die deze diensten verlenen op grond van hun dubbel erkenningskader, als een enkel aanbod behandeld.

Opgelet: hun hulpverlening aan slachtoffers (aangeboden in het kader van hun erkenning als service d'aide aux justiciable door de Franse gemeenschapscommissie), wordt niet beschreven op deze website.

Zie ook het schematisch overzicht van de doelgroepen van de 6 Brusselse diensten voor justitieel welzijnswerk (PDF).

Werkgebied

De door de Franse Gemeenschap erkende services d’aide sociale aux détenus zijn bevoegd om hulpverlening te verlenen aan personen gedetineerd of geïnterneerd in de penitentiaire instellingen die zich bevinden binnen het gerechtelijk arrondissement waarvoor ze bevoegd zijn. Hun activiteitenzetel dient zich te bevinden binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Het wetgevend kader voorziet de mogelijkheid om, indien nodig, de activiteiten uit te breiden naar een aangrenzend gerechtelijk arrondissement, in samenwerking met de erkende dienst of diensten in dit arrondissement.

Evolutie in de bevoegdheden van 1989 tot 2001

De Franse Gemeenschap werkt in 1989 een wetgevend kader uit voor haar services d’aide sociale aux justiciables (‘diensten voor forensisch welzijnswerk’). Deze diensten dienen hulpverlening te bieden aan:

  • gehechte verdachten, veroordeelden en geïnterneerden en hun familie en naasten;
  • niet gehechte verdachten, veroordeelden en geïnterneerden en hun familie en naasten;
  • aan slachtoffers en hun familie en naasten.

In 1993 draagt ze haar bevoegdheden inzake hulpverlening aan de twee laatst vermelde doelgroepen over aan:

  • het Waals Gewest (wat betreft de hulpverlening in het Waals Gewest);
  • en aan de Franse Gemeenschapscommissie (wat betreft de hulpverlening in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest).

Het is echter pas in 2001 dat deze overdracht effectief wordt.

Samenwerkingsakkoord met Justitie in 1994

Op 9 februari 1994 wordt een protocolakkoord gesloten tussen de minister van Justitie en de bevoegde minister van de Franse Gemeenschap betreffende een samenwerking in de strafinrichtingen en in de inrichtingen ter bescherming van de maatschappij (nooit gepubliceerd).

Het decreet van 19 juli 2001 en zijn evolutie

Ten gevolge van de hierboven vermelde overdracht van bevoegdheden, is de Franse Gemeenschap op heden uitsluitend bevoegd voor de sociale hulpverlening aan gedetineerden en hun familie en naasten.

Ze oefent deze bevoegdheid uit via de erkenning van vzw’s voor hun dienstverlening in deze materie. In 2001 werkt ze daarvoor een kaderdecreet uit dat in werking treedt in 2002 en gewijzigd wordt door het decreet van 19 februari 2009.

Dit heeft tot gevolg dat er twee extra missies toegekend worden aan de diensten: de lokale coördinatie en het bevorderen relatie tussen kinderen en hun gedetineerde ouders (*).

Voor het geheel van de strafinrichtingen die zich binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevinden, wordt de coördinatie verzekerd door een persoon die de twee diensten voor hulpverlening aan gedetineerden van de Franse Gemeenschap vertegenwoordigt. Deze coördinator presteert een halftijdse betrekking binnen elk van deze diensten.

Een andere specificiteit voor het Brussels Gewest is dat de coördinatie in samenwerking met de coördinatoren van de andere bevoegde gefedereerde entiteiten gebeurt.

* Het gewijzigde decreet voorziet daarnaast in de erkenning van 1 ‘service-lien’ (contactdienst) voor de hele Franse Gemeenschap dat het bevorderen van de relatie tussen kinderen en hun gedetineerde ouders als enige missie heeft: de vzw Relais Enfants-Parents. Aangezien het hier niet om een algemene dienst voor justitieel welzijnswerk gaat, wordt het aanbod van deze dienst niet behandeld op deze website.

Het akkoord van 2009 inzake de onderlinge samenwerking tussen de Franstalige gefedereerde entiteiten

De Franstalige gefedereerde entiteiten werken ook op bovenlokaal vlak toe naar meer coördinatie. In 2009 hebben de Franse Gemeenschapscommissie, de Franse Gemeenschap en het Waals Gewest onderling een samenwerkingsprotocol afgesloten om hun interventies op het vlak van het gevangeniswezen te coördineren.

Dat akkoord voorziet in:

  1. een jaarlijkse interministeriële conferentie (IMC) die onder meer belast is met:
    • het bestuderen van de processen en middelen die nuttig kunnen zijn om de uitoefening van de bevoegdheden van de ondertekenende partijen te verzekeren en de reeds bestaande beleidsvoering inzake re-integratie van gedetineerden te versterken;
    • de voorbereiding van een samenwerkingsakkoord met de federale staat;
    • het bestuderen van de voorstellen en analyses die haar worden bezorgd door het permanente stuurcomité;
  2. een permanent stuurcomité (Comité de Pilotage Permanent – CPP), dat jaarlijks aanbevelingen opmaakt voor de IMC en samengesteld is uit vertegenwoordigers van alle ministers bevoegd in de materie, hun administraties, de associatieve sector werkzaam in de gevangenis en een aantal observatoren.

Wetgeving